Woody Allen
وودی آلن (انگلیسی: Woody Allen؛ زادهٔ آلن استوارت کونیگزبرگ؛ ۳۰ نوامبر ۱۹۳۵) کارگردان فیلم، نویسنده و بازیگر آمریکایی است. او در طول شش دهه دوران حرفه‌ای خود چندین فیلم دریافت‌کنندهٔ جایزهٔ اسکار ساخته‌است. آلن فعالیت حرفه‌ای خود را در دههٔ ۱۹۵۰ با نوشتن برای آثار تلویزیون آغاز کرد و در کنار مل بروکس، کارل راینر، لری گلبرت و نیل سایمون کار کرد. او همچنین چندین کتاب شامل داستان‌های کوتاه و نمایش‌های طنز برای نیویورکر به چاپ رسانده‌است. او اوایل دههٔ ۱۹۶۰ در کنار گرینیچ ویلج، لنی بروس، الین می، مایک نیکولز و جون ریورز در گرینیچ ویلج نمایش‌های استندآپ کمدی اجرا کرد. آلن از اواسط تا اواخر دههٔ ۱۹۶۰ سه آلبوم کمدی منتشر کرد که برای یکی از آن‌ها نامزد دریافت جایزهٔ گرمی شد. در سال ۲۰۰۴، کمدی سنترال نام آلن را در فهرست ۱۰۰ استندآپ کمدین بزرگ جهان رتبه‌بندی کرد،و یک نظرسنجی در بریتانیا، آلن را سومین کمدین بزرگ معرفی کرد.
آلن در اواسط دههٔ ۱۹۶۰ مشغول نوشتن و کارگردانی فیلم‌ها شد و به‌طور تخصصی به کار بر روی کمدی بزن‌بکوب مانند پول را بردار و فرار کن (۱۹۶۹)، موزها (۱۹۷۱)، درخواب‌فرورفته (۱۹۷۳) و عشق و مرگ (۱۹۷۵) پرداخت. او در اواخر دههٔ ۱۹۷۰ به کار بر آثار نمایشی تحت‌تأثیر سینمای هنری اروپا پرداخت و صحنه‌های داخلی (۱۹۷۸)، منهتن (۱۹۷۹) و خاطرات استارداست (۱۹۸۰) را منتشر کرد و فعالیتش تا به امروز بر ساخت کمدی و درام تناوب دارد. آلن اغلب به‌عنوان بخشی از موج فیلم‌سازان هالیوود نو در اواسط دههٔ ۱۹۶۰ تا اواخر دههٔ ۱۹۷۰ مانند مارتین اسکورسیزی، رابرت آلتمن و سیدنی لومت شناخته می‌شود.[۶] او اغلب در فیلم‌هایش نقش‌آفرینی می‌کند و عموماً شخصیتی که در نقش استندآپ توسعه داده شده است را ایفا کرده. فیلم کمدی رمانتیک آنی هال (۱۹۷۷) با حضور آلن و همکار مکرر او دایان کیتن، چهار جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه غیراقتباسی و بازیگر نقش اول زن را به همراه داشت. منتقدان ، آثار او در دههٔ ۱۹۸۰ را توسعه‌یافته‌ترین دوره آلن می‌دانند. از فیلم‌هایش در این دوره می‌توان به زلیگ (۱۹۸۳)، برادوی دنی رز (۱۹۸۴)، رز ارغوانی قاهره (۱۹۸۵)، هانا و خواهرانش (۱۹۸۶)، روزگار رادیو (۱۹۸۷)، زنی دیگر (۱۹۸۸) و جنایت و جنحه (۱۹۸۹) اشاره کرد. در قرن ۲۱ بسیاری از فیلم‌های آلن در اروپا واقع و ضبط شده‌اند؛ مانند امتیاز نهایی (۲۰۰۵)، ویکی کریستینا بارسلونا (۲۰۰۸) و نیمه‌شب در پاریس (۲۰۱۱). آلن با فیلم‌های تحسین‌شدهٔ یاسمن پژمرده (۲۰۱۳) و کافه سوسایتی (۲۰۱۶) به آمریکا بازگشت.
آلن در سال ۱۹۷۹ رابطهٔ حرفه‌ای و شخصی با میا فارو آغاز کرد و آن‌ها طی یک دهه در ۱۳ فیلم همکاری کردند. این‌دو پیش از آغاز رابطهٔ آلن با سون-یی پره‌وین که دختر خوانده میا و آندره پره‌وین بود، از یکدیگر جدا شدند. آلن در طول جدایی علناً به سوء استفادۀ جنسی از دخترش، دیلن هفت ساله، متهم شد.این ادعا مورد پوشش گسترده رسانه‌ها قرار گرفت، اما آلن هرگز متهم و تحت تعقیب قرار نگرفت و این ادعا را با قاطعیت رد کرد. آلن در سال ۱۹۹۷ با سون-یی ازدواج کرد و دو فرزند او را به فرزند‌خواندگی پذیرفت.
راجر ایبرت، منتقد سینما، آلن را «یک گنجینهٔ سینما» توصیف کرده‌است. آلن جوایز و افتخارات گوناگونی دریافت کرده‌است. او ۱۶ نامزدی جایزه اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی دریافت کرده‌است که از هر شخصی بیشتر است. او چهار جایزه اسکار، یکی برای بهترین کارگردانی و سه جایزه برای بهترین فیلمنامه غیراقتباسی دریافت کرده‌است. او همچنین ۹ جایزه از آکادمی فیلم بریتانیا دریافت کرده‌است. آلن در سال ۱۹۹۷ از طرف آکادمی هنرهای فیلم و تلویزیون بریتانیا، جایزهٔ بفتا فلوشیپ را دریافت کرد. او در سال ۲۰۱۴ جایزه گلدن گلوب سیسیل بی دمیل را برای یک عمر دستاورد دریافت کرد و نامزد دریافت یک جایزهٔ تونی نیز شد. انجمن نویسندگان آمریکا در سال ۲۰۱۵ فیلم‌نامهٔ آنی هال را در فهرست «۱۰۱ فیلمنامه خنده‌دار» قرار داد.
